مقایسه عصاره گیرهای مختلف گوگرد، منابع کود گوگردی و تعیین حد بحرانی آن در خاک های زیر کشت کلزا (brassica napus l.) در استان گلستان (جنوب گرگانرود)

چکیده گوگرد چهارمین عنصر ضروری برای رشد گیاه می باشد و دانه های روغنی بیشترین نیاز را به گوگرد دارند. امروزه، نیاز به روغن خوراکی انسان و کنجاله مصرفی دام و طیور سبب توسعه کشت و تولید دانه های روغنی گردیده است. استان گلستان هرساله بیش از 60 تا 70 درصد کل کشت و تولید دانه روغنی در ایران را به خود اختصاص می دهد. بنابراین ارزیابی وضعیت گوگرد در خاک های عمدتاً تحت کشت کلزا در استان گلستان ضروری است. هدف از این تحقیق، تعیین حد بحرانی گوگرد در خاک، حد کفایت گوگرد در گیاه و بهترین عصاره گیر برای ارزیابی وضعیت تغذیه گوگرد می باشد. به این منظور نمونه های مرکب خاک از دو عمق 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتی متر از خاک های استان گلستان تهیه شد. بر اساس آزمایشات پایه و مقادیر سولفات خاک، 20 خاک برای آزمایش اختصاصی انتخاب شد. آزمایشی گلدانی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی20 نمونه خاک و فاکتور فرعی شامل سه سطح کود گوگردی (0، 100 و 200 میلی گرم برکیلوگرم) از منبع سولفات آمونیم بود. مقادیر سولفات خاک ها با چهار عصاره گیر مونوکلسیم فسفات، آب، فسفات پتاسیم و استات آمونیم استخراج و با دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه گیری شدند. نتایج مقایسات میانگین، بیانگر تأثیر مثبت و معنی دار مصرف کود گوگردی بر عملکرد دانه و غلظت گوگرد در گیاه بود. نتایج نشان داد که قدرت عصاره گیری به شرح زیر می باشد: آب < استات آمونیم < فسفات پتاسیم ? مونوکلسیم فسفات. مونوکلسیم فسفات به دلیل همبستگی بالاتر (**82/0r=) و بعضی عوامل دیگر به عنوان عصاره گیر مناسب برای این خاک ها انتخاب شد. حد بحرانی گوگرد درخاک به روش کیت و نلسون تصویری و بر اساس عملکرد نسبی برای عصاره گیرهای مونوکلسیم فسفات، فسفات پتاسیم و استات آمونیم به ترتیب 5/12، 8/15 و 13 میلی گرم برکیلوگرم برآورد شد. براساس حدود بحرانی عصاره گیرهای مونوکلسیم فسفات، فسفات پتاسیم و استات آمونیم به ترتیب 45، 65 و 35 درصد این خاک ها زیر حد بحرانی گوگرد قرار دارند و لازم است که کود گوگردی در آنها مصرف شود. حد کفایت گوگرد در برگهای کلزا نیز 65/0 درصد بدست آمد. کلمات کلیدی: گوگرد، عصاره گیر، حدبحرانی، کلزا، استان گلستان